Coğrafi Özellikleri

Gömeç'in sınırları içinde yer alan Kuzulu Çayı ve Gömeç Çayı’nın yukarı havzası yaklaşık 44 km Bu akarsular yağışsız dönemlerde kuru bir yatağa, yağışlarla birlikte özellikle kış mevsiminde sel karakteri gösteren bir akışa sahiptir. Gömeç Çayı, Karanlık Dere ve Mezarlık Dere adında iki kolun birleşmesinden meydana gelmektedir.
Bu iki kol Soğukkuyu mevkiinde birleşerek denize doğru Gömeç Çayı adını alarak akmaktadır.

Gömeç Çayı, Soğukkuyu mevkiinden itibaren 2250 metrelik iki tarafı seddeli kanal ile Gömeç-Ayvalık karayoluna ulaşmakta, karayolunu geçtikten sonra Gömeç ovasında 2500 metrelik iki tarafı seddeli kanal ile denize 250 m mesafeye kadar devam etmekte, buradan sonra doğal bir kanal ile Ege Denizi’ne saplanmaktadır. Bu dere ile ilgili çalışmalar 1953 yılına kadar uzanmaktadır. 1953 yılında hazırlanan bir raporda, Gömeç Çayı’nın taşkın mevsimlerinde 6000 dekar araziyi sular altında bıraktığından bahsedilerek Gömeç ovasındaki ziraate zarar verdiği anlatılmaktadır. Bu raporda Gömeç Çayı’nın Soğukkuyu mevkiinden denize doğru olan yaklaşık 4700 metrelik kısmının iki tarafı seddeli olarak kurutma kanalı içine alınması ve iki yere de tersip bendi yapılması önerilmiştir. Bu önerilerden seddeli kanal yapılmış, önerilen tersip bendleri ise yapılmamıştır.

Etüt alanında bulunan diğer önemli dere Kuzulu Çayı’dır. Kuzulu Çayı yağış suları ile beslenen bir yüzey suyudur. Senenin yağışlı aylarında meydana gelen taşkınlar Kuzulu Çayı’nın yatağının yetersiz oluşu nedeniyle taşarak civar köylerdeki kişilerin canlarını, mallarını ve ziraat arazilerini tehdit etmektedir. Bu durumu önlemek amacıyla 1962 yılında bir planlama raporu hazırlanmıştır. Bu raporda önerilen seddeli kanal ve şütler yapılmıştır. Ancak Kuzulu Çayı’nda da bugün yukarı havzadan gelen rüsubatın tutulması veya depo edilmesi için herhangi bir tesis mevcut değildir.

Gömeç Çayı’nın taşıdığı rüsubat adeta kum-çakıl dilleri gibi denize akmış, kıyıda birikme olmuş, 2 km sahil boyunca sahilden 100 m açıklara kadar da balçık, sığ ve bulanık bir bölge oluşmuştur. Özellikle yağışlı zamanlarda bu durum daha da belirginleşmiş, çay ağzı önlerinde kıyının morfolojik yapısı tamamen değişmiş, küçük adacıklar oluşmuştur. ince malzeme hakim rüzgar yönüne göre kıyıya yayılmış ve bu civarda akıntının azalmasıyla birlikte bu alana yığılmıştır. Yığılan bu malzeme denizden esen rüzgarlarla kara içine hareket etmeye başlamış ve bu alandaki kumulbarı oluşturmuştur. Ancak kumulun üzerine yerleşen bitkiler kumulun ilerlemesini kısmen önlemiştir.

Gömeç Çayı ve Kuzulu Çayı planlama raporlannda, bu derelerin yukarı havzalarında yüzey erozyonu olduğu belirtilmektedir. Bu çayların yukarı havzaları 1950 ve 1960’lı yıllarda zengin bitki örtüsüne sahip iken daha sonra ormanlık alanlar ortadan kaldırılmış, bunların yerini zeytinlik ve tarım alanları almıştır. 1950 ve 1960 yıllarına ait planlama raporlarında bile bu önemli konuya dikkat çekilerek Gömeç Çayı ve Kuzulu Çayı kurutma kanallarının menba bölgelerine tersip bendleri önerilmiştir. Ancak akarsu düzenleme çalışmaları yeterli ve uygun olmayınca, tersip bendleri inşa edilmeyince aradan geçen 40 yıl içinde yukarı havzadan gelen verimli topraklar şiddetli yağışlarda hiçbir engel ile karşılaşmadan denize taşınmıştır. Yukarıda bahsedilen olayların sonucunda hem verimli tarım toprakları kaybedilmiş, hem de bu olayın olumsuz etkileri çay ağzı önlerinde kıyı bölgelerinde ortaya çıkmıştır. Özellikle 1998 yılının Şubat ayındaki şiddetli yağışta hem Gömeç ovasında ve Gömeç kazasında önemli miktarda mal ve ürün kaybı olmuş, hem de denizdeki bu balçık bölge daha da belirginleşmiştir.

Gömeç Çayı’nın denize sadece rüsubat değil aynı zamanda bir zeytinyağı fabrikasının siyah renkte ve kötü kokulu atık sularını da taşıdığı gözlenmiştir.Denizde görülen renk farkı hem Gömeç Çayı’nın denize taşıdığı rüsubat sonucu oluşan çamurlu, balçıkta bakadan hem de bu zeytinyağı fabrikasının atık sularından kaynaklanmaktadır. Zeytinyağı üretiminden kaynaklanan atık sular esas olarak zeytinde bulunan maddeleri içermekte olup, karasu olarak tanımlanan atık suyun askıda madde, yağ ve organik madde bakımından çok konsantre olması nedeniyle arıtımının çok güç olduğu bilinmektedir.

Bu bölgedeki yüzey erozyonu gelecekte artarak devam edecektir. Bunun önlenmesi için yukarı havzada bulunan çıplak alanlar ağaçlandırılmalı, yukarı havzada yer alan tarım alanlarında toprak koruma önlemleri alınmalıdır. Ayrıca Gömeç ve Kuzulu Çaylarında önerilen tersip bendlerinin yapımına öncelik verilmelidir. Bu konuda DSI, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü ile işbirliği yapmalıdır.

Tüm toplum kesimlerinin merkezi ve yerel yönetimlerle birlikte katıldığı, sorumlulukta çoğunluk yaratan fakat yetkiyi tek otoritede toplayan bir değişimin gerçekleşmesi için kıyı alanlarının doğal yapılarının korunarak gelecek nesillere aktarılmasında sorumluluk duyan tüm kesimlerin gayret göstermesi mutlaka gerekmektedir.

Tüm Başlıklar

Coğrafi Özellikleri

Kültür

Mezar Taşları

Tarihçe