Türkiye’de özellikle kırsal kesimlerde çarıktan sonra 1930’lu yıllarda kullanılmaya başlanan lastik ayakkabılar, genellikle cızlavet veya cislavet şeklinde de telaffuz ediliyordu. İçine su çekmemesi, çabuk kuruması, temizliğinin kolay, giyilip çıkartılmasının pratik olmasından dolayı tarım ve hayvancılık faaliyetlerinin yoğun yapıldığı kırsal bölgelerde yaygın olarak kullanılıyordu. Lastik ayakkabıların tek sakıncası, izolasyon özelliği olmamasından dolayı ayakları sıcak tutmamasıydı. Ülkenin bir çok kırsal kesim bölgesinde hala kullanılmaya devam eden, fakat yaklaşık 84 yıldır üzerinde hiçbir modernizasyon yapılmadığı görülen lastik ayakkabılar, 12 milyon zeytin ağacının bulunduğu Balıkesir’in Edremit Körfezi’nde hala rağbet görüyor.

Bölgenin sevilen esnaflarından çarıkçı Hüseyin Akçeşme’nin oğlu olan Edremit Ayakkabıcılar Odası Başkanı Alaaddin Akçeşme, çırak yetişmemesinden dolayı çarık diye tabir edilen ayakkabıların üretiminin durduğunu, ardından lastik ayakkabı döneminin başladığını söyledi. İlçedeki ayakkabı mağazalarında çarıkların sadece numune olarak bulundurulduğunu, fakat günümüz gençliğinin adını bile duymadığı lastik ayakkabıların hala bölgede revaçta olduğunu söyleyen Akçeşme, “20 yıldır Ayakkabıcılar Odası başkanlığı yapıyorum. Çarık diye tabir ettiğimiz ayakkabılar, rahmetli dedelerimizin zamanında giyilirdi. Altı lastik, taban astarı kösele. O zamanlar ayakkabı çeşitleri pek yoktu. O zamanlar herkes bunları giyerdi. Taban astarının kösele olması, yazın terletmez, kışın üşütmezdi. Zamanla çarıklar özelliğini kaybetti. Bunun sebebi teknoloji ve çırak yetişmemesiydi. Çırak yetişmeyince de üretim olmadı. Edremit’te bunu yapabilen 1 tane ustamız var ve 75 yaşında. Diğer ustalarımız yaşlandı ve artık yapılmıyor. Çarıklar artık dükkanlarımızda numune olarak bulundurulmaktadır. O dönemden sonra kara lastik dediğimiz ayakkabılar çıktı. Bu ayakkabılar, yağmurda, çamurda, kışın bile zeytin ağaçları aralarında kaymadığı için rahatlıkla giyilebiliyor. Kauçuktan yapılmış olan bu ayakkabılar zeytincilerimiz tarafından ilgi görüyor. Vatandaşımız, botlarının arazide tahrip olduğu gerekçesiyle kara lastik ayakkabıları tercih ediyor. Bu ayakkabıları yıkayıp yeniden giyiyorlar. Lastik ayakkabılar körfezimizde hala satılıyor. Ama bu ayakkabıları üreten farikaların çoğu kapandı. Türkiye’de 1-2 tane farika kaldı. Biz de bu lastik ayakkabıları gururla, şevkle bölgemizde satıyoruz” dedi.

05.03.2014