Doç. Dr. Mustafa Özsarı, “19. Yüzyılın İkinci Yarısında Balıkesir’in Sosyal ve Kültürel Durumuna Genel Bir Bakış” konusunu ele aldı. BAYŞAD’ın Dumlupınar Mahallesi'ndeki binasında konuşan Özsarı, II. Abdülhamid Han döneminde Balıkesir’in sosyal ve kültürel hayatını anlattı. Özsarı, “19. asrın ikinci yarısı, özellikle de II. Abdülhamid dönemi, Balıkesir’de sosyal ve kültürel açıdan önemli değişim ve dönüşümlerin yaşandığı bir dönemdir. Bu dönemde şehirde modernizm ile gelenek birlikte varlığını sürdürmüştür. Balıkesir Rüşdiyesi ve Karesi Mülkiye Mekteb-i İdadisi gibi modern usullerle eğitim veren okullar bu dönemde açılmıştır. Müstecabizade İsmet, Helvacızade Muharrem Hasbi, Abdülmecid Mecdi Tolun gibi isimler bu okullarda yetişmiştir. 1886’da Karesi İdadisi adıyla açılan Balıkesir Lisesi, gerek yetiştirdiği öğrenciler, gerekse öğretmenleriyle Balıkesir’de Müslüman Türk unsurun önemli eğitim-öğretim kurumlarından birisidir. Öte yandan, 19. asrın ikinci yarısında Müslüman Türk unsurun geleneksel eğitim-öğretim kurumlarının başında gelen medreseler de eğitim-öğretim faaliyetlerini devam ettirmiştir. Özellikle Şuurî Sebahattin Ali Bey, Darünnafia Medresesi’ni kurmuştur. Ali Şuuri bu medresede yeni usulleri tatbik etmiş ve pek çok öğrenci yetiştirmiştir" dedi.

Cumhuriyetten sonra medreselerin kaldırılmasıyla birlikte Darünnafia Medresesi'nin kapatıldığını hatırlatan Özsarı, "Bu medresinin binası Ali Şuurî İlköğretim Okulu adı altında eğitim-öğretim hizmetine devam etmiştir. 1886’da kurulan Karesi Vilayet Matbaası ve aynı tarihte yayım hayatına atılan, ancak iki yıl yayınlanabilen Karesi gazetesi yine bu dönemin ürünüdür. Karesi, yayımlandığı dönemde özelde Balıkesir’in, genelde Karesi Vilayeti’nin önemli bir sesi olmuştur. Karesi gazetesi Balıkesir’i dış dünyaya açan ve dış dünyadaki gelişmeleri hemen hemen eş zamanlı olarak Balıkesir’e yansıtan önemli bir yayın organıdır. Yine 19. yüzyılda Türk halkının modernleşmesinde önemli katkıları olduğunu bildiğimiz tiyatrolar da bir taşra vilayeti sayılan Balıkesir’de gösteriler yapmıştır. Tiyatro eğitici ve eğlendirici işlevini burada da sürdürmüştür. Ancak Karesi Vilayet gazetesinin 1888’de yayımına ara vermiş olması ve II. Meşrutiyet dönemine kadar Balıkesir’de herhangi bir süreli yayın çıkmamış olması, şehirdeki sosyal ve kültürel değişimin biraz karanlıkta kalmasına yol açmıştır. Bütün bunlar, Balıkesir’de Tanzimat’ın getirdiği modernleşme ve yenileşme hareketlerinin on dokuzuncu yüzyılın ikinci yarısından itibaren Balıkesir’e yansımaya başladığını, Balıkesir’de de büyük bir değişim ve dönüşüm ortaya çıktığını göstermektedir. On dokuzuncu asrın ikinci yarısındaki yenileşme hareketlerine Balıkesir’de açık bir direniş görülmemiştir. Şehir büyük ölçüde yeniliklere açık, fakat geçmişi muhafaza eden kimlik ile karşımıza çıkmaktadır” diye konuştu.

Sohbet sonunda BAYŞAD Başkanı Mustafa Kuvancı tarafından Doç. Dr. Mustafa Özsarı’ya şehrin kültür ve edebiyat hayatına yaptığı katkılar dolayısıyla teşekkür plaketi takdim edildi.

09.04.2014